7)      ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ ΤΟΥ ΝΑΟΥ: Σημαντικά ἐξωτερικά καλλιτεχνικά ἔργα ἐπί σχεδίων τοῦ Τσίλλερ εἶναι τά μαρμαρόγλυπτα τρία ὑπέρθυρα τῶν εἰσόδων τοῦ Ναοῦ κατασκευασθέντα μεταξύ τῶν ἐτῶν 1989-1901. ᾿Εντός αὐτῶν ἐτοποθετήθησαν ψηφιδωτά ἔργα ἁγιογραφίας. Τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ στήν κεντρική δυτική θύρα, τό ἔτος 1968, ἔργον τῆς ῞Ελλης Βοΐλα, Καθηγητρίας τῆς Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν. Τῆς ἰδίας καί οἱ ᾿Αρχάγγελοι, ψηφιδωτά ἔργα, ἄνωθεν τῶν παραπλεύρων τῆς κεντρικῆς εἰσόδου θυρῶν τῶν κλιμάκων τῶν Κωδωνοστασίων. Τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ "Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΖΩΝΤΩΝ", ἀντίγραφον τῆς Μονῆς τῆς Χώρας ΚΠόλεως, στή νοτία κεντρική θύρα, τό ἔτος 2000, ἔργον τῆς μαθητρίας τῆς Βοΐλα, Λυδίας Σαρρῆ καί τῆς Θεοτόκου "Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΑΧΩΡΗΤΟΥ", στή βορεία κεντρική θύρα, ἔργον τῆς ἰδίας, τό ἔτος 2001. ῎Ανωθεν τῶν δύο δευτερευουσῶν θυρῶν στή βορεία καί νοτία πλευράν τοῦ Ναοῦ, ἐτοποθετήθησαν καί δύο στρόγγυλα ψηφιδωτά διακοσμητικά, ἔργα ἐπίσης τῆς Λυδίας Σαρρῆ.


8)      ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΝ ΤΟΥ ΝΑΟΥ: Τό Τέμπλον εἶναι κατεσκευασμένον ἐπί σχεδίων τοῦ Τσίλλερ, ὄχι ὅμως ἐκ μαρμάρου, ἄλλ᾿ ἐκ γύψου ἤ "θηραϊκῆς γῆς". ῾Ομοίως καί τά κιονόκρανα τῶν τεσσάρων μεγάλων μαρμάρινων πεσσῶν, οἱ ὁποῖοι στηρίζουν τόν τροῦλλο. ῾Η ξυλόγλυπτη δίφυλλη Θύρα τοῦ ῾Ιεροῦ Βήματος, ἔργον τοῦ ξυλογλύπτου Στεφάνου Γ. Νομικοῦ, ἐξ ᾿Αμοργοῦ (1920), ὡς καί ὁ ξυλόγλυπτος Δεσποτικός Θρόνος (τοῦ αὐτοῦ 1920) εἶναι ἔργα σημαντικῆς καλλιτεχνικῆς ἀξίας. Παρόμοιας ἀξίας εἶναι ὁ μαρμαρόγλυπτος ἄμβωνας καί τά μαρμαρόγλυπτα προσκυνητάρια. Σημαντικόν ἔργον ἀργυροχοΐας εἶναι τό ἀργυρό "ὑποκάμισο" τῆς Εἰκόνος τοῦ ῾Αγίου Λουκᾶ, στό προσκυνητάριον, ὑπό τῶν ᾿Αφῶν Νικητοπούλων (1911).


9)      ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ: ῾Ο Παντοκράτωρ εἶναι θαυμάσιον παλαιόν ἔργον, ἴσως τοῦ C. Rahl, ἐπιζωγραφισμένος. Οἱ "Δεσποτικές" εἰκόνες τοῦ Τέμπλου, τοῦ "Δωδεκάορτου", τῆς θύρας τοῦ ἱ. Βήματος (Εὐαγγελιστές), τοῦ Δεσποτικοῦ Θρόνου (῎Ενθρονος ᾿Αρχιερεύς Κύριος) καί ὁ φυλασσόμενος παλαιός ἀμφίπλευρος ᾿Εσταυρωμένος εἶναι ἀπαράμιλλα ἔργα τοῦ Κ. ᾿Αρτέμη (δεκαετία 1930), καθώς καί ἡ Πλατυτέρα (1950). ῾Η Πλατυτέρα ἐζωγραφίσθη ἐπί προϋπαρχούσης τοῦ Rahl, ἡ ὁποία ὅμως εἶχε ὑποστεῖ πλείστας ζημίας ἐκ ρωγμῶν σεισμῶν. Οἱ ἁγιογραφημένες εἰκόνες τοῦ Κυρίου καί τῶν Εὐαγγελιστῶν τοῦ ῎Αμβωνος εἶναι ἀπό τά ἀρχικά ἔργα τοῦ Φώτη Κόντογλου. ῾Η ὑπόλοιπη ἁγιογράφιση τοῦ Ναοῦ ἔγινε ἀπό τόν ἁγιογράφο Κων. Κώτση καί ὁλοκληρώθηκε τό 1963. ῞Ολος ὁ Ναός εἶναι ἁγιογραφημένος σέ φύλλο χρυσοῦ.


10)  ΑΡΧΕΙΟΝ: Βαπτίσεων ἀπό τό 1890, Γάμων ἀπό τό 1890, Πρακτικῶν Συνεδριάσεων ᾿Εκκλ. Συμβουλίου ἀπό τό 1906.


11)  ΑΝΑΚΗΡΥΞΙΣ: ῾Ο Ναός δέν ἔχει ἀνακηρυχθεῖ μέχρι σήμερα ὡς ἱστορικό διατηρητέο μνημεῖο, ἀπό τήν ἁρμόδια ᾿Εφορεία τοῦ ῾Υπουργείου Πολιτισμοῦ. Αὐτοδίκαια ὅμως εἶναι, λόγω συμπληρώσεως ἑκατονταετίας.


12)  ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΝ "ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ": Εὑρίσκεται δυτικῶς τοῦ Ναοῦ, σέ ἀπόσταση 500 μ., ἐντός κτήματος Χρηστομάνου παλαιότερον, ἐπί Πλατ. ῾Αγίας Παρασκευῆς σήμερον, δωρηθέν στό Ναό  ὑπό τοῦ ἰατροῦ καί καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Ἀντωνίου Χρηστομάνου διά διαθήκης τό 1959. Περί τούτου ἀναφέρει ὁ ᾿Αναστάσιος ᾿Ορλάνδος (ὅ.π.), ὅτι ἐκτίσθη ἐπί παλαιοῦ Ναοῦ, "τοῦ ὁποίου οἱ τοῖχοι διατηροῦνται μέχρις ὕψους 0,80 μ.. Τά ὑπεράνω μέρη ἀνεκαινήσθησαν. Διαστάσεις: 4,85 ἐπί 6,70, κόγχη ἱεροῦ ἡμιεξάγωνος". ᾿Εκτίσθη ἐπί τῶν ἀρχαίων θεμελίων στά τέλη τοῦ 19ου αἰ., ὑπό τοῦ Χαραλάμπους Ματθοπούλου, ἀρχικοῦ ἰδιοκτήτου τῆς πέριξ τῶν ἐρειπίων ἐκτάσεως (90 στρ.), μέ θαυμάσια πλινθοδομή. Ρυθμός: Σταυρεπίστεγος μονόκλιτος Βασιλική. ῾Αγιογραφίες καί Πλατυτέρα τοῦ ᾿Ιω. Καλλιτεράκη (δεκαετία τοῦ 1900). ᾿Εγκαίνια εὑρέθησαν. ᾿Εγκαινιασμένος ἴσως ὑπό τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Πατρῶν ῾Ιεροθέου Μητροπούλου, θείου τοῦ Χ. Ματθοπούλου ἤ τοῦ φίλου του, ῾Αγίου Νεκταρίου, ἐπισκόπου Πενταπόλεως. Τό ἔτος 1998 μέ 1999, ἐγένετο προσθήκη δύο κλιτῶν καί εὑρυχώρου νάρθηκος, διά τήν κάλυψιν τῶν λατρευτικῶν ἀναγκῶν τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς καί τῶν προσκυνητῶν. Στό Παρεκκλήσιον φυλάσσεται Λείψανον τῆς ῾Αγίας Παρασκευῆς.


    

ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΟΙ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΩΣ

ΑΡΧΙΚΗ

Ἀρχική

Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς

Ναός - Ἱστορία

Ἐνοριακή ζωή

Νεότητα

Πρόγραμμα μηνός

Ἐπίκαιρα

Ἄρθρα - Μελέτες

Ὀρθόδοξοι κόμβοι

Ἐπικοινωνία

Βοήθεια